Bestuursverslag KFF 2022
In dit bestuursverslag worden kort de resultaten van de voor 2022 voorgenomen activiteiten op de verschillende werkterreinen van de Stichting Kingfisher Foundation (KFF) besproken.
I Ontwikkeling en toepassing van de Biokristallisatiemethode
Hoofdpunten uit 2022 kort samengevat
1. Publicaties en lezingen
In 2022 zijn bijdragen geleverd voor o.a. de BD winterconferentie (Dronten), de Ita WegmanCampus (Arlesheim CH), en de online cursus ‹Nutrition and Biodynamic Food Quality›.
Een Italiaanse vertaling van ons boek “Barstensvol leven, een pleidooi voor vitale voeding” is verschenen met de titel: “Cibo Vitale, nutrire l"uomo per rigenerare la terra”, door EcorNaturaSi.
2. Project GESTE (Gestalt Evaluatie en Structuur Evaluatie)
Het GESTE project focust op de vraag in hoeverre een inlevende houding bij de visuele beoordeling van kristallisatiebeelden bruikbaar is, versterkt kan worden en wetenschappelijk gecommuniceerd kan worden. Het derde artikel van dit project: Analytical perception and kinesthetic engagement in evaluation of copper chloride crystallization patterns of wheat, grape juice and rocket samples from conventional, organic and biodynamic cultivation (J. Fritz et al,. 2022) is gepubliceerd en down te loaden via de link: https://doi.org/10.1186/s40538-022-00361-9
II Research, productie en verspreiding Bolk's Companions
Inleiding
Dit jaar hebben we het jaarverslag iets anders vormgegeven, we lichten de belangrijkste projecten met hun interessante ontdekkingen en de belangrijkste ontwikkelingen meer uit. Onze verdere werkzaamheden beschrijven we minder uitgebreid.
Afgelopen jaar was een belangrijk project van Arie Bos in afronding over “Bewustzijn en hersenen”. De oplettende lezer merkt op dat de titel veranderd is, want wat is belangrijker, de hersenen of het bewustzijn? Arie heeft in de laatste fase nog leuke ontdekkingen gedaan, zo merk je dat tijdens de schrijffase het onderzoek gewoon doorgaat. Lees meer hierover in het volgende stuk.
De andere ontwikkeling die we bespreken in dit jaarverslag gaat over PR en de website. Dat is niet onze expertise en heeft wat voeten in de aarde gehad, maar we hebben hulp en er zijn ontwikkelingen, dat stemt ons hoopvol.
Activiteiten 2022
Het afgelopen jaar was het focus van ons werk de Companion over Bewustzijn en Hersenen, geschreven door Arie Bos en geredigeerd door Majella van Maaren. Het doel van deze Companion is medisch studenten en studerenden in andere therapierichtingen mogelijk maken een gedifferentieerd beeld van de relatie tussen ons bewustzijn en de hersenen te vormen. In reguliere opleidingen wordt over het algemeen het bewustzijn als product van de hersenen gepresenteerd. Wij vinden het belangrijk hier alternatieven aan het woord te laten komen, bijvoorbeeld het beeld dat het bewustzijn de hersenen gebruikt. Anders is logischerwijs de vrije wil van de mens een loos begrip. Aan het begin van het jaar waren de tekst en opzet van de Companion al redelijk duidelijk en had Arie een aantal belangwekkende nieuwe gezichtspunten beschreven. Toch is het vaak in het laatste stuk van het bewerken van een Companion, als andere Companionmedewerkers en eventuele experts de tekst lezen en vragen stellen, dat nog eens totaal nieuwe invalshoeken opduiken, die de betreffende Companion haar speciale gezicht geven. Zo ook bij deze Companion. Arie Bos schrijft het volgende over zijn tocht het afgelopen jaar:
De laatste puntjes op de i van de Companion ‘Bewustzijn en hersenen’. Arie Bos
“In december of januari zal de Companion ‘Bewustzijn en Hersenen’ verschijnen. Hoewel ik me nu al jaren met dit onderwerp bezig houdt, dwong het beoogde publiek me om over veel meer aspecten te schrijven dan ik tot nu toe heb gedaan, zoals een uitputtende beschrijving van het waarnemen en van de pathologie. Wat bleek bij het eerste onderwerp: er zijn inderdaad 12 zinnen te onderscheiden, die ook nog in de reguliere literatuur worden beschreven, alleen niet als zodanig benoemd. De reden daarvoor is het feit dat van de meeste van die zinnen het zintuig nergens te vinden is tenzij je in de hersenen zelf zoekt. Daar heten ze bijvoorbeeld het taalcentrum (‘taalzin’) of het gebied van Wernicke (‘begripszin’), of propriocepsis, (de ‘eigen bewegingszin’) dat van een eigen circuit afhankelijk is, of het circuit van de ‘Theory of Mind (de ík-zin’) etcetera. En het tweede onderwerp – de pathologie - gaf antwoord op de vraag: wanneer zijn niet wij, maar onze hersenen de baas? Namelijk bij de psychiatrische en tot op zekere hoogte ook de neurologische pathologie.
Toen ik Steiner voor het eerst ging lezen, fronste ik mijn wenkbrauwen bij zijn inzichten wat betreft de slaap. Hij beweerde dat overdag in de hersenen een opbouw plaatsvindt van een stof die ons slaperig maakt. Daar was, toen ik dat las, niets van bekend in de reguliere literatuur. Net zo ‘far out’ leek zijn bewering dat tijdens de slaap de hersenen schoon gewassen worden. In het laatste decennium zijn beide ideeën wetenschappelijke feiten geworden.
Het is overigens niet de bedoeling in de Companions antroposofie te bedrijven, maar dat wil nog niet zeggen dat het niet vreselijk leuk was om dit soort feiten in het boek een plaats te geven.
Zo zijn er recent veel toonaangevende neurowetenschappers die zeggen dat emoties zich in het lichaam, vooral rond het hart, bewegen om pas bij gewaarwording via o.a. de nervus vagus bewust te worden en dan pas gevoelens genoemd kunnen worden. (Steiner: ‘probeer emoties goed te voelen dan worden ze gedachten’. ‘Gedachten’ wil ik vertalen met ‘begrippen’ die we aan onze bewuste gevoelens vastmaken: angst, blijdschap etc.) Zo blijkt het lichaam ook voor het denken en het willen onontbeerlijk.
Het heetste hangijzer op dit neuro-gebied was Steiners bewering dat er geen motorische zenuwen bestaan, maar dat de zo genoemde zenuwen eigenlijk juist onze bewegingen waarnemen. Ik heb in de loop der jaren vele verklaringen gelezen die ik geen van alle bevredigend vond. Inmiddels is gebleken dat er mensen zijn bij wie de eigen bewegingszin (‘propriocepsis’) is uitgevallen (meestal door een ernstige encefalitis, hersenontsteking, waardoor een deel van de hersenschors disfunctioneel kan worden).
Zij kunnen hun bewegingen niet controleren en slaan en schoppen wild om zich heen. Het blijkt dat voor die bewegingsbeheersing de motorische schors nodig is: die controleert, dankzij waarnemingsinput, de bewegingen door ze tegen te houden (‘inhiberen’) via de ‘motorische zenuwen’. Het bewegen zelf vindt zijn oorsprong in het ruggenmerg, dus in het lichaam. Dat is al zo bij de vissen. De motorische schors initieert dus geen bewegingen maar neemt de bewegingen op het moment zelf waar en corrigeert/stuurt (inhibeert) ze.
Vanuit deze vaststelling nog eens het geheel overziend bleek me dat dit, naast de mogelijkheid te bieden om te leren en te automatiseren en te voorspellen (!), misschien wel het belangrijkste was dat de hersenen doen: inhiberen. En wel op alle gebieden. Daarvoor wordt de neurotransmitter GABA (gamma-amino-boterzuur) gebruikt. Die blijkt bij alle synapsen (de open verbindingen tussen de zenuwen in de circuits) zijn werk te verrichten. Als de waarnemingen niet gefilterd zouden worden, zouden we gek worden: als onze hersenen niet tegen zouden houden dat we de dingen doen die onze lichamelijke behoeften ons dicteren zou de wereld een puinhoop worden (dat is eigenlijk zogenaamd ‘de vrije wil’ die ik daarom wel ‘vrije onwil’ noem), als we onze gedachten en gevoelens niet in de hand zouden kunnen houden evenzo. Dit verklaart dat sommige mensen met een IQ dat ver beneden de 100 is, door een hersendefect, toch toegang hebben tot kennis die ze niet zouden moeten kunnen hebben: de ‘savants’. Of mensen met een inwendig waterhoofd dat vrijwel geen plaats meer biedt aan hersenweefsel, juist wel over een hoog IQ kunnen beschikken. En dat mensen met een vlak EEG, die hersendood genoemd zouden kunnen worden, als ze weer bijkomen, over hun bijna dood ervaringen kunnen vertellen, een werkelijkheid die gezonde hersenen niet toelaten om te ervaren.”
PR en website vernieuwing – Martin Niemeijer
Het andere focus was dit jaar op PR en website. Martin Niemeijer werkte hieraan samen met Luc Steinbuch en Christina van Tellingen met hulp van de organisatie ‘De Nieuwe Gevers’ (DNG). Deze laatste werd ons aangereikt door Léonhardt ten Siethof van de Triodos Foundation, en verder ondersteund door Robert Viétor van de Iona Stichting. Dit heeft geresulteerd in een naar het lijkt betrouwbaarder overzicht van de activiteiten op onze website. En eerste stappen naar verbetering van outlay en teksten zijn inmiddels ook gezet. Er werden advertenties geplaatst in het Tijdschrift voor Integrale Geneeskunde en Motief.
Een verder traject zal zich bezig houden met vindbaarheid en marketing. Martin geeft hiervan verslag op de bijeenkomst op 23 november.
Verdere activiteiten in 2022
Publicaties: 
Maurits in ’t Veld, Majella van Maaren. (2021). Developing Clinical Intuition. A philosophy of science for medical practice.
De Engelse redactie en vertaling van deze Companion die vorig jaar in het Nederlands uitkwam is dit jaar klaargekomen en heeft al heel wat aftrek gevonden, net zoals haar Nederlandse counterpart. Christina gaf een posterpresentatie over deze Companion op het internationale congres van de Medische Sectie aan het Goetheanum.
Overige lopende projecten
• Companion Darmziekten door Kore Luske. De eerste hoofdstukken zijn geschreven. Verder onderzoek wordt gedaan.
• Companion over hechting Martin Niemeijer is bezig om deze in overleg en samenwerking met Lois Eigenraam vorm te geven. Er is een begeleidingscommissie gevormd, bestaande uit Truida de Raaf, Guus van der Bie en Martin zelf. Majella van Maaren heeft de eerste redactionele aanwijzingen gegeven.
• Promotietraject “De milt in het werk van Rudolf Steiner” door Tom Scheffers aan de Universiteit Witten-Herdecke is afgerond met de cum laude promotie van Tom op 8 december 2021 aan de Universiteit Witten/Herdecke. Er is een lijvig boekwerk ontstaan, een basaal naslagwerk voor wie dit onderwerp wil studeren.
• Naar aanleiding van het verschijnen van de Companion ‘From Special Needs to Realizing Your Full Potential’ werd Martin Niemeijer gevraagd een bijdrage te leveren over de heilpedagogische constitutiebeelden in een ‘Begleitband’ bij de Heilpädagogische Kurs van Rudolf Steiner, die verschijnt in 2024 vanwege 100 jaar heilpedagogie. Hij werkt daarin samen aan de Medische Sectie van het Goetheanum met een internationale groep experts.
• Project ondersteuning van ‘Fenomenologie terug naar de schoolbanken’. Dit project is ontstaan als een soort spin-off effect van ons werken aan de Companions. Guus van der Bie heeft met veel vreugde meegewerkt aan een nieuw deel over het thema evolutie samen met Willem de Vletter en Gert Adema. Dit is in 2021 uitgekomen onder de titel: ‘Levende evolutie. De soort evolueert - DNA consolideert’. Er wordt nu onderzoek gedaan naar een publicatie over ‘groei en vorm’.
Onderwijsactiviteiten
Veel van ons werk in de CG wordt in cursussen door de leden naar buiten gebracht.
III Fenomenologie naar school
Inleiding
Na het verschijnen van ons evolutieboekje zochten we een nieuw onderzoeksterrein. Groei op weefselniveau, dus op celniveau maar dan binnen de weefselcontext, leek een mooie uitdaging. Er zijn verschillende pogingen gedaan om aansluiting te vinden bij bestaande onderzoeken om materiaal te vinden. Dat is niet gelukt. Het lijkt er op dat dit soort van onderzoek niet (meer) gedaan wordt.
De focus ligt nu al langere tijd vooral op het onder de aandacht brengen van de resultaten van ons evolutie onderzoek.
Verkoop
De verkoop van de twee uitgegeven boekjes gaat ondertussen gewoon verder.
Het organenboekje uit 2016 staat op de boekenlijst van de kunstzinnig therapeuten in Leiden en daardoor worden er zo’n honderd boekjes per jaar verkocht. En bestudeerd!
Bereik
De belangstelling voor het evolutieboekje uit 2021 is matig. Dat is teleurstellend. De verwachting was dat er veel potentiële lezers zouden zijn, die de pijn ervaren van de kloof tussen de overtuigende neodarwinistische logica enerzijds en de beleving van het leven zelf anderzijds, waarbij identiteit, zingeving, innerlijke drang, schoonheid en verantwoordelijkheid als cruciale realiteiten beleefd worden. Het lijkt er op dat de behoefte om de kloof te overbruggen toch niet zo leeft. Voor veel wetenschappers (en daartoe behoren ook de lesgevende biologen) is een opvallende desinteresse voor een verbredende visie. Zij kunnen goed leven met hun wetenschappelijke waarheid en hun bestaan als mens. De doelgroep wordt nog steeds gezocht. Een cursus op een volkshogeschool heeft niets opgeleverd. Ook is het boekje onder de aandacht gebracht bij verschillende journalisten en wetenschappers. Onlangs is er een uitnodiging tot gesprek uitgegaan naar een vestiging van het Humanistisch verbond. Ondertussen moeten we uithouden hoe het genetisch misverstand zich in allerlei vormen manifesteert, in de geneeskunde, in de economie, en in sociaal verband.
We hopen linksom of rechtsom onze doelgroep te vinden. We staan open voor verhelderende gedachten hierover.
De werkgroep: Willem de Vletter, Guus van der Bie, Gert Adema
Het bestuur van de Stichting Kingfisher Foundation
Het bestuur heeft in 2022 2 maal vergaderd en onderhield verder contact via de email. Het bestuur heeft op 11-03-2023 voor het boekjaar 2022 met algemene stemmen besloten af te zien van controle en accordering door een accountant.
Jaarverslag en jaarrekening 2022 zijn vastgesteld op 02-06-2022.
Bestuurssamenstelling gedurende 2022:
Paul Schmitz, voorzitter
Nelleke van Olst (tot 1 juni), Corinne Merkens (vanaf 1 juni) secretaris
Machteld Huber, waarnemend penningmeester
Paul Doesburg, 2e secretaris
Christina van Heek van Tellingen, vicevoorzitter
Martin Niemeijer, lid
Zie ook het complete jaarverslag 2022 (pdf), inclusief financiële verantwoording.
